Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) i jej misje na Marsa
Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) odgrywa kluczową rolę w eksploracji Marsa, realizując szereg misji mających na celu zrozumienie Czerwonej Planety. W ciągu ostatnich kilku dekad ESA zainwestowała znaczne środki i zasoby w badania Marsa, co zaowocowało wieloma przełomowymi odkryciami. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej misjom ESA na Marsa, ich celom, osiągnięciom oraz przyszłym planom.
Historia misji ESA na Marsa
Europejska Agencja Kosmiczna rozpoczęła swoje działania związane z eksploracją Marsa na początku lat 2000. Pierwszą misją ESA na Marsa była Mars Express, która została wystrzelona w 2003 roku. Mars Express składał się z orbitera oraz lądownika Beagle 2. Celem misji było zbadanie atmosfery, powierzchni oraz podpowierzchni Marsa.
Mars Express
Mars Express, wystrzelony 2 czerwca 2003 roku, był pierwszą misją ESA skierowaną na Marsa. Orbiter Mars Express został wyposażony w szereg instrumentów naukowych, które pozwoliły na szczegółowe badania planety. Wśród najważniejszych instrumentów znalazły się:
- HRSC (High Resolution Stereo Camera) – kamera wysokiej rozdzielczości, która dostarczyła szczegółowych obrazów powierzchni Marsa.
- OMEGA (Visible and Infrared Mineralogical Mapping Spectrometer) – spektrometr do mapowania mineralogicznego, który pozwolił na identyfikację minerałów na powierzchni Marsa.
- SPICAM (Spectroscopy for the Investigation of the Characteristics of the Atmosphere of Mars) – spektrometr do badania atmosfery Marsa.
- MARSIS (Mars Advanced Radar for Subsurface and Ionosphere Sounding) – radar do badania podpowierzchni Marsa.
Orbiter Mars Express dostarczył wielu cennych danych, które przyczyniły się do lepszego zrozumienia geologii, atmosfery oraz historii wodnej Marsa. Jednym z najważniejszych odkryć było potwierdzenie obecności wody w postaci lodu na biegunach Marsa.
Beagle 2
Lądownik Beagle 2, będący częścią misji Mars Express, miał na celu przeprowadzenie badań na powierzchni Marsa. Niestety, po lądowaniu w grudniu 2003 roku, kontakt z Beagle 2 został utracony i przez wiele lat uważano, że misja zakończyła się niepowodzeniem. Dopiero w 2015 roku, dzięki zdjęciom wykonanym przez sondę Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) NASA, udało się zlokalizować Beagle 2 na powierzchni Marsa. Okazało się, że lądownik wylądował pomyślnie, ale nie udało mu się w pełni rozłożyć paneli słonecznych, co uniemożliwiło nawiązanie kontaktu z Ziemią.
ExoMars – wspólna misja ESA i Roskosmos
ExoMars to ambitny program badawczy, realizowany wspólnie przez ESA i rosyjską agencję kosmiczną Roskosmos. Program ExoMars składa się z dwóch głównych etapów: misji ExoMars 2016 oraz misji ExoMars 2022.
ExoMars 2016
Misja ExoMars 2016 składała się z orbitera Trace Gas Orbiter (TGO) oraz lądownika Schiaparelli. Celem misji było zbadanie atmosfery Marsa oraz przetestowanie technologii lądowania, które miały być wykorzystane w przyszłych misjach.
Trace Gas Orbiter (TGO) został wystrzelony 14 marca 2016 roku i wszedł na orbitę Marsa w październiku tego samego roku. TGO jest wyposażony w zaawansowane instrumenty naukowe, które pozwalają na badanie składu atmosfery Marsa, w szczególności śladowych gazów, takich jak metan. Obecność metanu w atmosferze Marsa może wskazywać na aktywność geologiczną lub biologiczną, co czyni te badania niezwykle istotnymi.
Lądownik Schiaparelli miał na celu przetestowanie technologii lądowania, które miały być wykorzystane w przyszłych misjach. Niestety, podczas lądowania 19 października 2016 roku, Schiaparelli rozbił się na powierzchni Marsa z powodu błędu w oprogramowaniu. Mimo to, misja dostarczyła cennych danych, które pomogły w udoskonaleniu technologii lądowania.
ExoMars 2022
Misja ExoMars 2022, której start planowany jest na 2022 rok, składa się z łazika Rosalind Franklin oraz platformy lądowniczej Kazachok. Celem misji jest poszukiwanie śladów życia na Marsie oraz badanie geologii i klimatu planety.
Łazik Rosalind Franklin, nazwany na cześć brytyjskiej chemiczki i pionierki w dziedzinie badań DNA, będzie wyposażony w zaawansowane instrumenty naukowe, które pozwolą na przeprowadzenie szczegółowych badań powierzchni Marsa. Wśród najważniejszych instrumentów znajdą się:
- PanCam (Panoramic Camera) – kamera panoramiczna, która dostarczy szczegółowych obrazów otoczenia łazika.
- WISDOM (Water Ice and Subsurface Deposit Observation on Mars) – radar do badania podpowierzchni Marsa.
- Raman Laser Spectrometer (RLS) – spektrometr Ramanowski, który pozwoli na identyfikację minerałów i związków chemicznych na powierzchni Marsa.
- Drill – wiertło, które pozwoli na pobieranie próbek z głębokości do 2 metrów pod powierzchnią Marsa.
Platforma lądownicza Kazachok będzie wyposażona w szereg instrumentów naukowych, które pozwolą na badanie warunków atmosferycznych oraz geologicznych w miejscu lądowania.
Przyszłe plany ESA dotyczące Marsa
Europejska Agencja Kosmiczna ma ambitne plany dotyczące przyszłych misji na Marsa. Wśród najważniejszych projektów znajdują się:
Mars Sample Return
Mars Sample Return to wspólny projekt ESA i NASA, którego celem jest przywiezienie próbek marsjańskiej gleby i skał na Ziemię. Misja ta będzie składać się z kilku etapów, w tym wystrzelenia łazika, który zbierze próbki, oraz wystrzelenia rakiety, która przetransportuje próbki na orbitę Marsa, skąd zostaną one przetransportowane na Ziemię.
Badania habitacji
ESA planuje również przeprowadzenie badań dotyczących możliwości założenia stałej bazy na Marsie. W ramach tych badań będą testowane technologie związane z produkcją tlenu, wody oraz żywności na Marsie, a także technologie związane z ochroną przed promieniowaniem kosmicznym.
Podsumowanie
Europejska Agencja Kosmiczna odgrywa kluczową rolę w eksploracji Marsa, realizując szereg misji mających na celu zrozumienie Czerwonej Planety. Od misji Mars Express, przez program ExoMars, aż po przyszłe plany związane z Mars Sample Return i badaniami habitacji, ESA konsekwentnie dąży do poszerzenia naszej wiedzy o Marsie i przygotowania gruntu pod przyszłe misje załogowe. Dzięki współpracy międzynarodowej oraz zaawansowanym technologiom, ESA przyczynia się do realizacji jednego z najważniejszych celów ludzkości – eksploracji i kolonizacji Marsa.
